Szlak wokół Tatr
Trybsz
Trybsz to z pozoru niewyróżniająca się wieś leżąca na zboczu Magury Spiskiej. Jednak po bliższym zapoznaniu się z walorami tej miejscowości, odkryć można interesujące elementy tworzące jej krajobraz oraz prawdziwą perłę architektury drewnianej. Pierwsze pewne wzmianki na temat wsi pochodzą z 1589 r. i dotyczą sprzedaży Trybsza przez Olbrachta Łaskiego rodzinie Horvathów. Niewątpliwie najcenniejszym trybskim zabytkiem jest drewniany kościół pw. św. Elżbiety Węgierskiej. Wybudowany został z modrzewia, a jego cechy konstrukcyjne […]
Rzepiska
Rzepiska to wieś bardzo oryginalna pod względem ułożenia topograficznego. Dzieli się bowiem na 4 części – niewielkie przysiółki dedykowane trzem potokom, tj. Grocholów Potok, Wojtyczków Potok i Bryjów Potok oraz Pawliki stanowiące najwyżej położone osiedle na Spiszu (właściwie Pawlików Wierch – 1016 m n.p.m.). Nazwy te powstały od nazw własnych – imion (Wojciech, Paweł) lub nazwisk (Grochola, Bryja) dawnych gazdów, choć nazwiska te są wciąż obecne […]
Nowa Biała
Poznając Nową Białą, warto zacząć od ciekawostki topograficznej, mianowicie, że jest to jedyna spiska miejscowość położona na lewym brzegu rzeki Białki – naturalnej granicy oddzielającej Spisz od sąsiadującego z nim Podhala. Nie zawsze jednak Nowa Biała stanowiła tego rodzaju enklawę. Do takiej zmiany doszło w około 1600 r., kiedy rzeka Białka zmieniła bieg swojego koryta. Mimo upływu lat Białka wciąż zachowuje swój niepowtarzalny nieuregulowany górski […]
Niedzica Zamek
Niedzica Zamek to jedna z najlepiej rozpoznawanych miejscowości Spisza, warto jednak zauważyć, że mimo kilkuwiecznej historii, jako odrębna administracyjnie wieś funkcjonuje dopiero od roku 2014. Do tego czasu tworzyła jedną formację z przyległą Niedzicą. Trzeba jednak zaznaczyć, że obie miejscowości bezdyskusyjnie łączą wspólne dzieje nadające każdej z nich odrębny wyjątkowy charakter. Początki wsi sięgają prawdopodobnie pierwszej ćwierci XIV w., i choć niewykluczone, że jakiś zręb […]
Niedzica
Niedzica to jedna z najstarszych wsi spiskich. Pierwsza wzmianka datowana jest na rok 1320 i pojawia się w dokumencie poświadczającym sprzedaż wsi przez Kokosza Berzewiczego jego bratu i bratankowi – Janowi i Michałowi. Z tego okresu pochodzi także kościół parafialny pw. św. Bartłomieja Apostoła, zwany przez niektórych „perłą spiskiego gotyku”. Prezentuje on kanoniczne cechy tego stylu architektonicznego – wysokie strzeliste okna zakończone maswerkami, sklepienie krzyżowo-żebrowe czy średniowieczne polichromie wykonane […]
Łapsze Wyżne
Łapsze Wyżne to przykład późnośredniowiecznej spiskiej wsi. Lokowana została później niż Kacwin, Niedzica, Frydman czy Łapsze Niżne, bo pierwsza wzmianka na jej temat pochodzi z 1463 r. Od początku istnienia należała do panów władających zamkiem niedzickim. Co ciekawe, istnieją źródła mówiące, że miejscowość pierwotnie była zasiedlona przez ludność ruską. Cerkiew znajdowała się dokładnie w miejscu dzisiejszego kościoła parafialnego. Mało tego, łapszanie wyznania rzymsko-katolickiego korzystali z drewnianej świątyni zaadaptowanej […]
Łapsze Niżne
Łapsze Niżne to kolejna spiska wieś, której początki sięgają XIV w. Podobnie jak Niedzicę i Kacwin założył ją Kokosz Berzewiczy, jednak już w 1313 r. weszła w posiadanie zakonu bożogrobców (miechowitów), przybyłych tu z niedalekiego Lendaku. Stąd jeden z łapszańskich symboli stanowi podwójny krzyż bożogrobców symbolizujący pięć ran Chrystusowych. Można go choćby odnaleźć w detalach architektonicznych łapszańskiej świątyni oraz kapliczek (np. św. Józefa, Upadek Pana Jezusa pod krzyżem), ale nie tylko! Krzyż bożogrobców […]
Łapszanka
Można powiedzieć, że Łapszanka to XVII-wieczna wieś położona na krańcu polskiego Spisza. Powstała ona jako osada o charakterze pasterskim. Jej typ zabudowania stanowi wąska ulicówka biegnąca doliną. Zadziwia jej długość, rozciągliwość i strome położenie. Warto jednak spacerem przemierzyć całą wieś, ponieważ po „wdrapaniu” się na wierch Łapszanki spacerowicza czeka nagroda w postaci zapierającego dech w piersiach widoku – panoramy Tatr Wysokich oraz Tatr Bielskich z dumnie […]
Krempachy
Krempachy to wieś założona najprawdopodobniej w XV w. podczas akcji kolonizacyjnej prowadzonej na tych ziemiach przez węgierski ród Berzeviczych, a przez to wchodząca w skład miejscowości podlegających pod zwierzchnictwo pana zamku Dunajec w Niedzicy.Niekiedy podstawą anegdot staje się nazwa wsi – faktem jednak jest, że etymologia Krempach to jeden z wielu przykładów germanizmu pośród spiskich nazw miejscowych, etymologia odsyła bowiem do niemieckiego krumm i der Bach, co tłumaczy się jako kręty […]
