Czarna Góra to wieś niezwykła, przede wszystkim ze względu na swoją topografię. Położona w zachodniej części Magury Spiskiej w zasadzie prezentuje typ ulicówki, dzieli się jednak wyraźnie na trzy części: Czarną Górę (niekiedy spotyka się też określenie Przed Górą), Zagórę oraz Sołtystwo (906 m n.p.m.), dzięki któremu wieś jest jedną z najwyżej położonych miejscowości na Spiszu.
Początki historii wsi sięgają końca XVI w. i wiążą się z osadnictwem na prawie wołoskim, czyli ludnością trudniącą się przede wszystkim pasterstwem – nawet w dokumentach sprzedaży dóbr klucza dunajeckiego z 1595 r. pojawia się wzmianka opisująca Czarną Górę jako zespół szałasów i owczarni. Intrygująca jednak wydaje się hipoteza, może o nieco legendarnym charakterze, jakoby pierwsi osadnicy przywędrowali na tereny tej miejscowości z Bałkanów.
Wyjątkowym i zarazem charakterystycznym miejscem w Czarnej Górze jest wniesienie o tej samej nazwie, potocznie zwane Litwinką (902 m n.p.m.), usytuowane po prawej stronie Białki. Rozpościera się z stamtąd niezwykle rozległa i różnorodna panorama – widać między innymi Tatry, Pieniny, Gorce, Babią Górę, w dolinach z kolei – okoliczne miejscowości. Elementem orientacyjnym jest umieszczona na szczycie dwudziestometrowa metalowa konstrukcja tworząca Krzyż Milenijny, upamiętniający 2000 lat chrześcijaństwa, powstały z inicjatywy ks. Huberta Kasztelana. Miłośnikom lotnictwa Litwinka może być dobrze znana, ponieważ odbywają się tu loty szybowcowe, w roku 1923 miały zaś miejsce pierwsze szybowcowe mistrzostwa Polski. Obecnie na jednym ze zboczy wzniesienia umiejscowiony został kompleks narciarski GrapaSki.
Podczas spaceru po Czarnej Górze, warto odwiedzić spiską Zagrodę Korkoszów. Dom i zabudowania gospodarcze stanowią przykład typowej dla wsi zagrody z końca XIX w. Kiedyś należała ona do zamożnej rodziny Korkoszów, jednak po emigracji do ówczesnej Czechosłowacji wolą potomków została zaadaptowana na niewielkie muzeum etnograficzne, gdzie poza układem przestrzennym, można zapoznać się z wyposażeniem spiskiego domostwa z okresu międzywojennego. To też dobre miejsce, by przekonać się, jak wyglądała jeszcze do niedawna uprawiania tu „gazdówka” – na czym polega mechanizm kieratu, jakich narzędzi używano do obróbki lnu lub poszczególnych upraw. Warto też zapytać miejscowego przewodnika o działanie tutejszego folusza.
Czarna Góra długo pozostawała bez swojego parafialnego kościoła, przynależąc choćby do parafii w Łapszach Wyżnych czy Jurgowie, aż do 1996 r., kiedy po wybudowaniu kościoła pw. Przemienienia Pańskiego – najpierw drewnianego, później murowanego – uruchomiono niezależną parafię. We wsi znajduje się też drugi kościół, któremu patronuje Święta Trójca, a został on przebudowany w latach 1997-1999 z istniejącej w tamtym miejscu kaplicy cmentarnej. Cechą charakterystyczną dla obu budowli jest wykorzystanie częstego w tym regionie budulca – granitowego kamienia otoczaka.
Tradycję muzyczno-taneczną w Czarnej Górze podtrzymują zespoły regionalne: „Ciardasie” i „Koce Łapki”.
Menu
