Niedzica Zamek to jedna z najlepiej rozpoznawanych miejscowości Spisza, warto jednak zauważyć, że mimo kilkuwiecznej historii, jako odrębna administracyjnie wieś funkcjonuje dopiero od roku 2014. Do tego czasu tworzyła jedną formację z przyległą Niedzicą. Trzeba jednak zaznaczyć, że obie miejscowości bezdyskusyjnie łączą wspólne dzieje nadające każdej z nich odrębny wyjątkowy charakter.
Początki wsi sięgają prawdopodobnie pierwszej ćwierci XIV w., i choć niewykluczone, że jakiś zręb społeczności wokół obronnej warowni istniał tu wcześniej, to jednak z pierwszej połowy XIV w. pochodzi pierwsza pisemna wzmianka potwierdzająca obecność zamku wraz z przyległościami. Co zatem warto wiedzieć, by, będąc w Niedzicy Zamku, poczuć klimat średniowiecznej wsi?
Przede wszystkim trzeba mieć na uwadze, że dzisiejsze elementy topografii, jak też podział terytorialny, znacznie odbiegają od stanu sprzed kilku stuleci. Wyobraźmy sobie, że widzimy imponującą budowlę wzniesioną na prawie 80-metrowej wapiennej skale porośniętej gdzieniegdzie roślinnością. U dołu wije się górska rzeka Dunajec, zaś po jej przeciwległej stronie dostrzec można również średniowieczny zamek w Czorsztynie.Te dwie warownie nie zostały umieszczone w tych miejscach przypadkowo – niedzicki zamek strzegł bowiem granicy Królestwa Węgierskiego oraz biegnącego tu traktu handlowego, czorsztyński zaś Królestwa Polskiego (trzeba zaznaczyć, że zamek w Niedzicy jest współcześnie jedynym węgierskim zamkiem w Polsce). Niedzickim zamkiem władały rody Berzeviczych, Drugethów, Zápolyów, Horvathów, Joanellich i Salamonów, na krótko znalazł się także w rękach polskiej rodziny Łaskich. W żadnym razie nie można powiedzieć, że mieszkająca tu ludność tworzyła społeczność homogeniczną. Dawnego krajobrazu wsi dopełniały drewniane domy zajmowane przez chłopów pańszczyźnianych, tzw. czworaki oraz dworskie budynki gospodarcze.
Z czasem krajobraz wsi uległ zmianie, jednak świadkiem historii, który możemy odwiedzić współcześnie w Niedzicy Zamku, pozostaje wspomniany zamek Dunajec. Ponadto do kompleksu Muzeum Zamkowego należy oryginalny XVIII-wieczny drewniany spichlerz, w którym obecnie znajduje się wystawa spiskiej materialnej kultury ludowej oraz budynek wozowni zamkowej. Spacerując po tej miejscowości, warto też odwiedzić cmentarz ostatnich właścicieli zamku – Salamonów, urokliwie położony pod wapienną skałką nieopodal wspomnianego spichlerza. Po drodze uwagę przechodniów może przykuć również okazały budynek starej celnicy, przeniesiony tu z dawnego przejścia granicznego. Na tej samej posesji znajdują się też zamkowe kurniki, współcześnie oferujące gościom miejsce do wynajęcia.
Mimo iż u stóp zamku nie wije się już Dunajec, okolica nie straciła na swej malowniczości – zyskała inny jej wymiar. Od roku 1997 funkcjonuje tutaj bowiem elektrownia wodna (istnieje możliwość zwiedzenia pomieszczeń elektrowni), z powstaniem której wiąże się utworzenie Jeziora Czorsztyńskiego. Zatem w miejscu dawnych pól, m.in.: Pulku, Bufołdu, Rówinek, mostu na Dunajcu i wielu domostw, które zmieniły swoją lokalizację, obecnie znajdują się wody zalewu. W związku z tym miłośnicy wodnych atrakcji znajdą tu wiele możliwości spędzenia wolnego czasu, korzystając choćby z oferty przystani, gdzie można wypożyczyć kajaki, rowerki wodne, przeprawić się gondolą do zamku w Czorsztynie lub udać się na widokowy rejs po jeziorze.
Ważnym miejscem dla mieszkańców Niedzicy Zamku jest malowniczo położona, na wzniesieniu z widokiem na jezioro i dwa zamki, kaplica pw. św. Andrzeja Apostoła. Przynależy ona do parafii w Niedzicy.
Warto poznać Niedzicę Zamek i okoliczne miejscowości, wkraczając na mniej znane szlaki – zarówno rowerowe, jak i te górskie. Rowerem możesz wybrać się na wycieczkę dookoła zalewu, a będąc w Czorsztynie, przeprawić się z powrotem do Niedzicy regularnie kursującą gondolą. Na górską wycieczkę warto z kolei wybrać się spacerem w kierunku Dursztyna, po drodze zdobywając najwyższe wzniesienie Pienin Spiskich – Żar (879 m n.p.m.). Nie mniej urokliwy będzie też spacer tzw. drogą profesorską w kierunku Cisówki, skąd rozpościera się wspaniały widok na jezioro, Pieniny, Magurę Spiską.
Niedzica Zamek stanowiła tło wydarzeń wielu kultowych produkcji filmowych i serialowych, jak choćby „Wakacji z duchami” czy „Janosika”. Z wsią wiąże się też wiele ciekawych legend, bajań czy opowieści, przykładowo historia Inków w Niedzicy, dębu Horvathów i inne, z którymi warto się zapoznać po przybyciu na miejsce.
Menu
